'De gezamenlijkheid vasthouden, daar gaat het nu om'
Een kleine 10.000 leerlingen vmbo tl en vmbo gl doen dit jaar het centraal examen beeldende vakken. Leontine Broekhuizen, voorzitter van de vaststellingscommissie beeldende vakken vmbo stond een aantal jaren voor de klas, was daarnaast bij Cito betrokken bij het ontwikkelen van de vmbo-examens voor haar vakgebied en werkt nu in het hoger onderwijs als docent vakdidactiek aan kunstacademie ArtEz in Arnhem. Daarnaast is zij nu vier jaar voorzitter van de vaststellingscommissie. ‘Er is door de jaren heen veel veranderd in de examinering van de beeldende vakken.´
Samenhang
Een centraal examen voor de beeldende vakken is internationaal gezien vrij bijzonder. Het bestaat uit een praktisch examen (het centraal praktisch examen, cpe) en een schriftelijk examen (het centraal schriftelijk examen, cse). Broekhuizen: ´Er is een samenhang tussen het praktisch en het schriftelijk examen, in beide staat dit jaar het thema ‘Tijd’ centraal. Bij het schriftelijk examen reflecteren de kandidaten aan de hand van dit thema op een aantal kunstwerken dat zij voorgelegd krijgen.’
Vanaf half maart konden de scholen het centraal praktisch examen inplannen; gedurende 12 klokuren werkten examenleerlingen op school aan dit praktische examendeel. Het accent daarbij ligt op het zelf produceren van beeldend werk en op de aan het thema gerelateerde toelichting die ze daarbij geven. ´Vroeger was er alleen een schriftelijk examen dat kennis toetste, inmiddels maakt de productie van een eigen beeldend werk - het cpe - al weer heel wat jaren deel uit van het centraal praktisch examen.’ Het cse beeldende vakken is op 28 mei (tijdvak 1) en op 16 juni (tijdvak 2). Leerlingen mogen dit jaar kiezen in welk examentijdvak zij het schriftelijk examen doen, maar het ziet ernaar uit dat de meesten het eerste tijdvak hiervoor benutten. Afhankelijk van wanneer een leerling cse doet, kan het cpe doorlopen tot en met 27 mei of 15 juni.
Geen uitzondering
‘De docentleden van de vaststellingscommissie hebben de indruk dat corona op hun scholen de resultaten van het praktische examen niet echt nadelig heeft beïnvloed. Wel zien ze dat de materiaalkeuze van de leerlingen wat minder breed is,’ zegt Broekhuizen. ‘Tijdens de lockdown werkten leerlingen vanuit huis aan schoolopdrachten met de materialen die daar voorhanden waren, en dat zie je terug in het materiaalgebruik op het praktisch examen.’ Broekhuizen is in ieder geval blij dat het centraal examen gewoon doorgaat en dat er voor de beeldende vakken geen uitzondering is gemaakt. ´Het is een belangrijk schoolvak: kunst inspireert, scherpt je manier van kijken en draagt heel erg bij aan de vorming van leerlingen.’
Gezamenlijkheid vasthouden
Corona heeft zeker zijn weerslag gehad op het functioneren van de vaststellingscommissie meent Broekhuizen: ‘Je werkt misschien wel efficiënter, maar het digitaal werken heeft invloed op de gezamenlijkheid, de verbinding. Ik probeer de ervaring dat we met elkaar aan een mooie, verantwoordelijke taak werken te bewaken, maar sfeer en teamspirit zijn gebaat bij live vergaderen. Als commissie hopen we dat we weer gauw teruggaan naar hoe het was. Cito, het CvTE en de vaststellingscommissie hebben als gevolg van corona dit jaar veel extra werk verricht onder ongewone omstandigheden. Het is spannend, nu komt het erop aan; we zijn pas blij als alles achter de rug is.’