College-examens: veelal onbekend, maar niet binnen het vso

Blogbericht | 08-06-2020 | Pieter Hendrikse

Lange traditie

Best eigenaardig, want de Staatsexamens vo  hebben de langste landelijke examentraditie in ons land. Sinds 150 jaar staat dit bijzondere deel van ons onderwijsbestel als een huis. Tegelijkertijd opereren de Staatsexamens vo in de luwte: er is nauwelijks of geen media-aandacht, er zijn geen examenstunts of officiële, landelijke vlaggendag.

Dat is misschien ook (wel) logisch: aanvankelijk fungeerden de Staatsexamens als vangnet, voor al diegenen die in het reguliere onderwijs niet tijdig en/of dankzij nieuwe eigen inzichten, pas later in hun leven een felbegeerde onderwijskwalificatie wensten te verwerven. Noodzakelijk als paspoort voor vervolgopleidingen. En dat is dan vooral harde en noeste studiearbeid geblazen. Niks de glamour van een gala of examenreisje naar Spanje. 

Kansengelijkheid

Sinds enkele decennia vormen de Staatsexamens in toenemende mate een gewilde en zeer gerechtvaardigde route voor al die leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs (vso), die maar al te graag ook een heus voortgezet-onderwijsdiploma willen behalen. Met alle civiele effecten van dien, s.v.p.

In de laatste tien jaar  verdubbelde het aantal examenkandidaten vanuit het vso. Dit jaar zijn het er een kleine 5.000. En het einde van die groei lijkt nog niet in zicht.

Uit het oogpunt van kansengelijkheid een zeer wenselijke ontwikkeling. Waarom zou immers het verwerven van een fraaie startkwalificatie voorbehouden zijn aan jongelui in het reguliere onderwijs? De Staatsexamens vo zijn bij uitstek een emancipatorisch middel om zoveel mogelijk pubers en adolescenten te laten profiteren van de mogelijkheden om net als reguliere kandidaten een diploma te behalen. 

Dat is nog altijd niet eenvoudig, al was het maar vanwege het feit dat vso-scholen gerekend worden tot het primair onderwijs. Met alle consequenties van dien voor bijvoorbeeld de samenstelling van het personeelsbestand: deels niet vo-bevoegd, wat impliceert dat er door de school/eigen docenten zelf geen vo-examens kunnen worden afgenomen.

Weinig vso-scholen beschikken dan ook over een examenlicentie. Vso-scholen zonder examenlicentie kiezen er om die reden voor om hun leerlingen via de Staatsexamens examen te laten doen. En inderdaad, dat biedt een prima alternatief om voor de leerlingen toch een volwaardig toetsings- en afsluitingsprogramma te kunnen realiseren.

Maatwerk en de lat gelijk

Wat de schoolexamens zijn in het reguliere vo, zijn de college-examens in het Staatsexamenprogramma. Als gevolg van de coronacrisis zijn ze dit jaar daardoor van extra grote betekenis. Door het ontbreken van een centraal examen, wordt immers het Staatsexamendiploma gebaseerd op de resultaten van de college-examens, net als het diploma in het reguliere onderwijs is gebaseerd op de schoolexamens.

Vorige week werden er op zo’n 120 locaties schriftelijke college-examens afgenomen. Zaterdag jl. werd er een begin gemaakt met de mondelinge en praktische college-examens, bijvoorbeeld voor tekenen.

Leerlingen met autisme en/of communicatieproblemen willen nog wel eens heel erg opzien tegen de mondelinge examens, waarop dit jaar door het wegvallen van het centraal examen nu net de focus ligt.

Ook voor deze kandidaten stond een normale examenvoorbereiding behoorlijk op z’n kop. Ultiem maatwerk is een essentiële voorwaarde waaraan moet worden voldaan, opdat ook bij deze leerlingen het examen wordt afgenomen op een wijze die recht doet aan de geleverde inspanningen.

De examinatoren doen daar alles aan wat mogelijk is. Zij combineren leerlinggerichtheid met degelijke vakinhoudelijke kennis. Zij gáán voor hun kandidaten en leggen tegelijkertijd de lat waar die hoort. Kandidaten laten zien hoe hoog ze kunnen springen.

College-examens dus, de komende tijd; daarvoor graag uw aandacht s.v.p. De vlag gaat straks niet voor niets ook in top bij vele, gelukkige Staatsexamengeslaagden!