Van constructie tot opgave: examens ‘in beweging’

Blogbericht | 18-05-2021 | Pieter Hendrikse

Centrale examens: terecht een onderwerp met voortdurende maatschappelijke aandacht

Of het nou gaat om de participatie van docenten bij de constructie van examens en het daarbij behorende gevoel van eigenaarschap, dan wel over het belang om álle kandidaten voor Staatsexamens dezelfde kansen te bieden: vaak leidt het publieke debat tot een vervolg aan het Binnenhof, met soms weer gevolgen voor de examencyclus, zowel inhoudelijk als logistiek.

Examen Nederlands

Zo leidde een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer in 2016 tot een zeer concreet actieplan rondom het examen Nederlands havo en vwo. De hoorzitting bleek voldoende aanleiding om met behulp van een groep neerlandici verder onderzoek te starten. Wensen ten aanzien van centrale examinering in de moedertaal kwamen op tafel. In 2018 mondde deze research uit in een advies, bruikbaar binnen de kaders van de centrale examens Nederlands.

De wensen hadden onder meer betrekking op ‘Uitbreiding van vraagtypen voor het leesvaardigheidsexamen Nederlands’. Voorbeeldopgaven worden ontwikkeld en op bruikbaarheid getest in leesvaardigheidstoetsen op scholen. Op examenblad.nl is in een nieuwsbericht te lezen over de voortgang van dit project: Project uitbreiding vraagtypen leesvaardigheid Nederlands havo en vwo.

Project Ieders Examen

Een aangenomen motie van het kamerlid Straus (VVD), toevallig ook uit 2016, leidde tot een driejarig project opdat de transparantie van examenprocessen zou worden versterkt. Het Project Ieders Examen luidde een periode in van nog meer verankering van docentenbetrokkenheid bij de totstandkoming van examens. De opbrengsten zijn inmiddels structureel ingebed in de jaarlijkse examencyclus. Tijdens pre+, pre- en testcorrectie geven docenten feedback op de correctievoorschriften. De leerlingen krijgen mede daardoor de best mogelijke beoordeling.

Staatsexamens en vso

Onlangs nog werd er in de Kamer uitvoerig gedebatteerd over de centrale eindexamens en daarbij behorende coronamaatregelen die werden getroffen opdat doorgang kon plaatsvinden. De aandacht ging daarbij met name uit naar leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs (vso) die Staatsexamens afleggen, en kandidaten die deelexamens doen.

In oktober 2020 verscheen er een evaluatierapport over deze oudste loot aan de stam van de centrale examens. In opdracht van de minister opgesteld door onderzoeksbureau Oberon, en voorzien van diverse ontwikkelingssuggesties.

Vóór het einde van dit jaar melden we onze voornemens aan de minister. In de veronderstelling dat ook dit keer de maatschappelijke aandacht voor deze examens, vertaald zal worden in kwaliteitsimpulsen binnen het stelsel.

In het belang van al die duizenden kandidaten, elk jaar weer opnieuw.

Het eerste tijdvak 2021 is in volle gang. Kandidaten: veel succes. Op naar jullie paspoort voor een mooie toekomst!