Spanning in 186.000 huishoudens?

Blogbericht | 31-05-2023 | John van der Vegt

Die examens brengen de nodige spanning met zich mee. In de overleggen van de afgelopen week kreeg ik vaak een persoonlijke noot mee in de trant van “Ik hoop dat die van mij het haalt”. Het doet mij terugdenken aan de historische uitspraak van mijn zoon toen die een “her” had voor geschiedenis: “Dan moet ik wel aan een boek zien te komen”; zijn ouders verbluft achterlatend (geslaagd overigens). Ouders, familie, docenten en anderen leven volop mee. En dat is logisch want je examen en een diploma halen zijn persoonlijk en maatschappelijk van belang. 

Na de 10e examendag (dat is overigens arbitrair want de digitale flexibele examens en de praktische examens voor vmbo lopen al langer) meldt LAKS 294.137 klachten. Dat liegt er niet om. Ik heb een boeiende ochtend zelf aan de examenklachtenlijn gezeten. Na een instructie van de LAKS-bestuurders ga je de telefoon aannemen en klachten noteren. Vaak gaat dat over “te moeilijk”. Daar is niet zoveel mee te doen. Soms ging het over specifieke vragen, de omstandigheden op school bij de afname of een persoonlijk probleem (bijvoorbeeld het niet krijgen van de toegezegde extra tijd). In die laatste gevallen onderneemt LAKS direct actie. Dat is zeer te waarderen. Soms ook betreft het de inhoud van examens. Te weinig actueel, niet op de hedendaagse vraagstukken toegesneden (duurzaamheid etc). Ook daar wordt op gereageerd en het hoe en waarom toegelicht, uiteraard ter harte genomen en als het nodig is omgezet in actie.

Naast LAKS zijn er heel veel mensen actief om examens goed te laten verlopen. Op scholen, bij het CvTE, bij CITO, bij OCW, bij DUO. Ik krijg steeds meer zicht op de wereld achter de examens. En dat is een interessante wereld. Op 12 juni mag ik me, met anderen uiteraard, volop in de normering storten. Die normering heeft als doel prestaties over de jaren heen zo vergelijkbaar mogelijk te maken. Dat is iets anders dan wat ik veel hoor (“Als het slecht gemaakt is hogen ze het een punt op”). Daar zit veel onderzoek en analyse achter. Meer dan ik in dit blog kwijt kan. Het is een uniek jaar vanwege de bijna reguliere situatie na de coronaperiode.

Die spanning in 186.000 huishoudens leidt ook weleens tot de vraag of die centrale examens nog wel van deze tijd zijn. Ik vind van wel. Het kan een persoonlijk belang en succes dienen (“ik heb mijn diploma gehaald”) en het heeft maatschappelijke, civiele waarde (je weet welk niveau iemand heeft en wat die persoon aan kennis en vaardigheden beheerst). Dat moeten we in mijn ogen echt koesteren. En gezonde spanning in 186.000 huishouden hoort daar bij, net als het feesten bij succes!